ژانر علمی تخیلی یکی از ژانرهای محبوب در فیلم‌سازی محسوب می‌شود، اما گاهی برخی از این فیلم‌ها بسیار گیج‌کننده هستند. در این مقاله ۱۰ تا از بهترین فیلم‌های علمی تخیلی که تماشاچیانشان را حسابی سردرگم کرده بودند را به شما معرفی می‌کنیم. در نظر داشته باشید که تا جای ممکن از لو دادن داستان فیلم خودداری کرده‌ایم. با ما همراه باشید.

۱۰. تلقین (۲۰۱۰) Inception

کریستوفر نولان در میانه ساخت سه‌گانه الهام‌بخش شوالیه تاریکی Dark Knight، یکی از اصیل‌ترین داستان‌های تأثیرگذار را برای نمایش در سینماها به تصویر کشید. این درام علمی تخیلی که مرز واقعیت و خیال را در هم می‌شکند، نه تنها ترکیبی از جلوه‌های ویژه و کاربردی کنار یکدیگر است، بلکه بسیار پرقدرت ساخته شده است. لئوناردو دی‌کاپریو نقش اصلی را در تلقین Inception بازی کرده است. داستان درباره گروهی دزد است که با ورود به رویاها، اطلاعات موردنیازشان را برمی‌دارند یا چیزی که مدنظرشان است را جایگزین می‌کنند. هرچه آنها به لایه‌های عمیق‌تری از رویا دست پیدا می‌کنند، تشخیص واقعیت از خیال نیز دشوارتر و پیچیده‌تر می‌شود. درباره پایان مبهم این فیلم هنوز بحث‌هایی وجود دارد که ظاهرا به نتیجه مشخصی نمی‌رسند. ما که هنوز از تماشای این فیلم گیج بودیم، در سال ۲۰۱۴ با فیلم عجیب و شگفت‌آور دیگر نولان به نام میان‌ستاره‌ای Interstellar روبرو شدیم.

۹. نابودی (۲۰۱۸) Annihilation

این فیلم که با اقتباس از رمانی با همین ساخته شده، جزو آن دسته از فیلم‌هایی است که تماشا می‌کنید، بحث می‌کنید، دوباره تماشا می‌کنید و این چرخه همچنان ادامه دارد. حتی گاهی به جستجو و بررسی آنالیزهای حرفه‌ای نیاز پیدا خواهید کرد. داستان نابودی Annihilation درباره گروهی از زنان متخصص از رشته‌های مختلف است که برای کشف اتفاقات عجیبی که پس از برخورد یک شهاب‌سنگ به وجود آمده، وارد مکان مرموزی می‌شوند. الکس گارلند این محیط سورئال را به زیبایی ثبت کرده اما توضیح زیادی درباره جزئیات داستان به بیننده ارائه نمی‌دهد. همچنین روایت غیرخطی و تاثیر محیط جدید روی حافظه شخصیت‌های داستان به پیچیده و نافهموم‌‌تر شدن فیلم دامن می‌زند.

۸. تقدیر (۲۰۱۴) Predestination

رویکردی که نسبت به سفر در زمان در سینما وجود دارد به دو صورت است: فیلم‌ساز یا نظریه‌ای ساده برای چگونگی عملکرد آن در دنیای خودش ارائه می‌دهد، یا رویکرد پیچیده‌تر با ویژگی‌های سردرگم‌کننده‌ را انتخاب می‌کند. تقدیر Predestination شیوه دوم را انتخاب کرده است. این فیلم با بازی ایثن هاک داستان یک مأمور موقت بی‌نام را روایت می‌کند که به منظور خنثی کردن یک بمب، به سفرهای متعددی در زمان می‌رود. تقدیر Predestination داستان را به صورت فشرده و در یک ساعت و نیم روایت می‌کند اما با وجود زمان محدودش، پر از پیچیدگی، چرخش داستان و افشاگری است. شاید بد نباشد یک دفتر و مداد کنار دست‌تان داشته باشید.

۷. سولاریس (۱۹۷۲) Solaris

نسخه آمریکایی این فیلم روسی که در سال ۲۰۰۲ ساخته شد نیز ارزش تماشا کردن دارد. اما اگر به دنبال تجربه به تمام معنای دیوانگی آزاردهنده در سولاریس Solaris هستید، حتما اقتباس سینمایی روسی از رمان استانیسلاو لم را تماشا کنید. ساخته آندری تارکوفسکی یک سفر مدهوش‌کننده فضایی است که بیشتر از آنکه علاقمند به تکنولوژی باشد، روی سوالات ذهنی مانور می‌دهد. زمانی که فضانوردان به سیاره دوردست و ناشناخته‌ای می‌رسند، حالت‌های توهمی عجیبی را تجربه می‌کنند تا اینکه یک روانشناس برای کمک به فضا فرستاده می‌شود. اما او هم به محض رسیدن به مقصد به حالت عجیبی دچار می‌شود. سولاریس Solaris پر از لحظات احساسی است که هم روان انسان و هم قدرت و استحکام آن را مورد بررسی قرار می‌دهد.

۶. کلاود اطلس (۲۰۱۲) Cloud Atlas

واچوفسکی‌ها پس از موفقیت مثال‌زدنی ماتریکس The Matrix محصول ۱۹۹۹ به عنوان یکی از بهترین فیلم‌سازهای ژانر علمی تخیلی شناخته می‌شوند. اما متاسفانه جادویی که در این سه‌گانه وجود داشت، هنوز در دیگر آثار آنها نمایان نشده است. با این حال اگر تنها یک فیلم دیگر در کارنامه فیلم‌سازی‌ آنها از نظر پیچیدگی و بلندپروازی با ماتریکس قابل مقایسه باشد، آن فیلم کلاود اطلس Cloud Atlas خواهد بود. این حماسه علمی تخیلی که براساس رمان محصول ۲۰۰۴ و با همکاری تام تیکور در بخش کارگردانی ساخته شده پیامد عملکردهای انسان که در طول زمان به دنبال آن شکل می‌گیرد را به تصویر کشیده است. با وجود ۶ بازیگر اصلی که در شش دوره زمانی شش نقش مختلف را بازی کرده‌اند، هسته احساسی فیلم به سادگی می‌تواند از جایگاهش خارج شود. مثل بسیاری از فیلم‌های علمی تخیلی دیگر، کلاود اطلس Cloud Atlas نیز واکنش‌های دوگانه‌ای از سمت منتقدان دریافت کرد.

۵. ناهار عریان (۱۹۹۱) Naked Lunch

وقتی کتاب منبع الهام این فیلم به قلم ویلیام اس. باروز در سال ۱۹۵۹ گیج‌کننده و تجربی بوده، هر اقتباسی که به سادگی این داستان را روایت کند اثر خوبی به حساب نخواهد آمد. اگرچه ناهار عریان Naked Lunch گیشه موفقی را تجربه نکرد، تجسم سینمایی دیوید کراننبرگ از این داستان پیچیده لیست بالابلندی از جوایز و پیروان کالت خودش را به دست آورد. داستان درباره یک محقق است که پس از اینکه همسرش او را مسموم کرد توهم شدیدی سراغش آمد و روی ماجراجویی پیچیده‌ای شروع به کار کرد. کل موضوع شبیه به یک رویای تب دار است و جزو آن دسته از فیلم‌هایی است که تماشاچی را به سمت خودش جلب می‌کند.

۴. آغازگر (۲۰۰۴) Primer

همان‌طور که گفتیم وقتی فیلم‌های سفر در زمان به موضوع فلسفه جبری می‌پردازند، معمولا به صورت طبیعی بسیار پیچیده شده و درک آنها سخت می‌شود. در حالی که آغازگر Primer به دلیل داشتن بخش‌های محرک متعددش چالش‌برانگیز شده، این فیلم در واقع داستان نسبتا کوتاهی دارد. سفر در زمان در بازه زمانی کوتاهی اتفاق می‌افتد و بیشتر محدود به یک گاراژ در حومه شهر است. چیزی که باعث پیچیده شدن بیش از حد آغازگر Primer شده، تعهد شین کاروث فیلم‌ساز است که قصد ساخت یک اثر سفر در زمان بسیار علمی و واقعی را داشته است. به همین دلیل این فیلم روی شالوده‌ای بسیار دور از دسترس سوار شده که کمتر کسی قادر به استقبال از آن است. رنگ سرچشمه Upstream Color فیلم دیگر کاروث در سال ۲۰۱۴ هم از این قاعده مستثنا نیست و درک آن دشوار است.

۳. چشمه (۲۰۰۶) The Fountain

دارن آرونوفسکی پیش از تحت‌تأثیر قرار دادن منتقدان و سینماروها با فیلم‌های کشتی‌گیر The Wrestler و قوی سیاه Black Swan، در سال ۲۰۰۶ تماشاچیان را با چشمه The Fountain سردرگم و گیج کرده بود. این فیلم یک درام حماسی رمانتیک است که در فضا، زمان و واقعیت می‌چرخد. چشمه The Fountain سه داستان مجزا با بخش‌های مشترک از یک عشق نافرجام را روایت می‌کند. ریچل وایس و هیو جکمن در طول این مسیر دو عاشقی هستند که در طی زمان به هم می‌رسند و از هم جدا می‌شوند. این داستان همچنین تفکری که نسبت به فناپذیری وجود دارد و اینکه مردم تا چه حد برای گریز از مرگ تلاش می‌کنند را بررسی کرده است. اما وقتی یک روایت غیرخطی و تصاویر بسیار عجیب را به این ترکیب اضافه کنید، جای تعجبی ندارد که خیلی از تماشاچی‌ها نتوانند با این فیلم ارتباط بگیرند.

۲. دانی دارکو 2001 Donnie Darko

هرچند دانی دارکو Donnie Darko توانست نظر منتقدان را به خود جلب کند، این فیلم در ابتدا به خاطر پرداختن به مسائل خودخواهانه نوجوانان و هم‌زمانی اکران آن با گسترش نشر موسیقی‌‌های احساسی، نتوانست سینماروهای زیادی را به سینما بکشاند. اما با گذشت زمان، اثر روانشناسی و مهیج ریچارد کلی به آنچه که همیشه برای آن شناخته می‌شد شناخته شد؛ یک فیلم بسیار هوشمند که جیک جیلنهال جوان اجرای بینظیری در آن به نمایش گذاشته است. دانی دارکو Donnie Darko به ویژه برای کارگردان اثر که اولین فیلمش را ساخته، یک فیلم به شدت بلندپرواز است که درگیری با مسائل مربوط به سلامت روانی، فشار دوران بلوغ و سفر در زمان را در یک داستان پر احساس به تصویر کشیده است. این فیلم با وجود شانس کم تا حد زیادی موفق شد؛ حتی اگر پیچیدگی‌های آن به معنی از دست دادن تعداد زیادی تماشاچی در طول مسیر باشد. داستان‌های سرزمین جنوبی Southland Tales اثر بعدی ریچارد کلی موفقیت زیادی به دست نیاورد، اما از نظر نامفهوم بودن با دانی دارکو Donnie Darko رقابت می‌کند.

پیش از بررسی گیج‌کننده‌ترین فیلم این لیست، جا دارد از این فیلم‌ها نیز یاد کنیم:

• زیر پوست (۲۰۱۳) Under the Skin
• زمین ساکت (۱۹۸۵) The Quiet Earth
• مردی که به زمین سقوط کرد (۱۹۷۶) The Man Who Fell to Earth
• آقای نوبادی (۲۰۰۹) Mr. Nobody
• مکعب (۱۹۹۷) Cube

۱. ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (۱۹۶۸) A Space Odyssey

چیرگی این فیلم تا به امروز بیش از نیم دهه دوام داشته است. هیچ فیلم علمی تخیلی دیگری نتوانسته مثل ادیسه فضایی ۲۰۰۱: A Space Odyssey و حتی فیلمی که در دنباله آن ساخته شد، تماشاچیان را سردرگم کند. بیشترین استنادهای سینمایی نسبت به این فیلم وجود داشته است. اما به نظر نمی‌رسد هیچ یک از طرفداران شاهکار استنلی کوبریک موفق به ساخت فیلمی تا این حد مبهم در این ژانر شده باشند. داستان درباره یک مأموریت فضایی به سیاره مشتری است که کشف مصنوعات باستانی یک بیگانه انگیزه اصلی آن است، اما به نظر می‌رسد که با طرح اصلی روبرو نیست. در طول ۱۴۲ دقیقه فیلم ادیسه Odyssey موضوع‌های مختلفی شامل هوش مصنوعی، تکامل و هستی‌گرایی را در کنار تصاویر بسیار عجیب و پیچیده‌ای مطرح می‌کند. داستان فیلم طوری تمام شد که هنوز عده زیادی مشغول تحلیل و بررسی آن هستند و به نتیجه مشخصی دست پیدا نکرده‌اند.

این مقاله برگرفته از نوشته مایکل ویناندز در سایت watchmojo.com است.

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.

نوشته ۱۰ فیلم علمی تخیلی که هیچکس موفق به درک معنی دقیق آنها نشد اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.