مجله نماوا، یزدان سلحشور

یک. «کنت دراکولا» به عنوان مشهورترین عضو خانواده‌ی «هیولاهای آثار ترسناک» [چه در ادبیات، چه در سینما و چه در تلویزیون و چه در فرهنگ پاپ جهانی] شناخته می‌شود؛ شخصیتی که دهه‌ها، محبوبِ طرفدارانِ آثار ترسناک بوده و هست اما مشکل، شاید از آنجایی پیش آمد که مردم دیگر چندان نمی‌خواستند بترسند یا دیگر نمی‌توانستند بترسند! بنابراین دست‌اندرکارانِ ساخت فیلم و سریال به این نتیجه رسیدند که شاید بشود از ترس، به خنده رسید! [ایده‌ی اصلی انیمیشن مشهور «شرکت هیولاها/ ۲۰۰۱» هم همین است] ساختِ آثاری کمدی با شخصیت «دراکولا» یا با حضور «کلاً خون‌آشامان»، به این شکل، شروع کرد به سایه انداختن بر آثار ترسناک این «زیرژانر مشهور»؛ البته حتی در اوج ترسیدن مردم از «دراکولا» هم، پارودی‎های زیادی درباره‌ی او ساخته شده بود که اغلب با هزینه‌هایی به‌مراتب کمتر از نسخه اصلی ساخته می‌شدند و کیفیتِ قابلِ قیاسی با آثار اصلی نداشتند حتی پس از ساختِ «دراکولای برام استوکر» [Bram Stoker’s Dracula، (همچنین با نام دراکولا) محصول ۱۹۹۲ به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا؛ این فیلم بر اساس رمان دراکولا اثر برام استوکر ساخته شد و در آن بازیگران مشهور یا بعدها مشهوری همچون گری اولدمن در نقش کنت دراکولا، آنتونی هاپکینز در نقش پروفسور آبراهام ون هلسینگ، وینونا رایدر در نقش مینا هارکر و کیانو ریوز در نقش جاناتان هارکر حضور داشتند. دراکولای برام استوکر در مجموع مورد استقبال منتقدان قرار گرفت و در فروش نیز بسیار موفق بود. دراکولا با فروش جهانی برابر با ۲۱۵٬۸۶۲٬۶۹۲ دلار، بزرگ‌ترین موفقیت مالی تا آن زمان را به‌عنوان یک فیلم اقتباسی از رمان به‌ دست‌آورد] که می‌توان آن را مهم‌ترین اثرِ این زیرژانر، بعد از دوران کلاسیک سینما دانست، آدم مهمی مثلِ «مل بروکس» در ساختِ پارودی آن «دراکولا: مرده و دوستدار آن/ ۱۹۹۵» به موفقیتِ چندانی نرسید.

دو. «رنفیلد» هم یک پارودی‌ست که البته این بار فیلم کوپولا را هدف نگرفته بلکه فیلم موردِ نظرش، «دراکولا/ ۱۹۳۱» است که بعدها مورد گرته‌برداری فراوان قرار گرفت. در «رنفیلد»، چند نمای مهم و مشهور این فیلم، به همان شیوه فیلمبرداری سیاه و سفید، بازسازی شده با همان دیالوگ‌ها و البته این بار با بازیگران فیلم جدید. علتِ اینکه چرا «رابرت کرکمن» [نویسنده فیلم‌نامه و یکی از تهیه‌کنندگان فیلم و در واقع خالق اصلی اثر که اگر پیگیری‌های او از ۲۰۱۴ نبود، این فیلم ساخته نمی‌شد] از بینِ این همه نسخه‌های مشهور «دراکولا» به سراغ نسخه کلاسیک «تاد براونینگ» رفته است شاید در نگاه نخست به پیشگام بودن این اثر برگردد و در مرحله‌ی بعدی، به جایگاه مهمی که شخصیت «رنفیلد» در این اثر دارد و در آثار بعدی، این جایگاه در این حد نیست [این شخصیت تقریباً در کل «دراکولا/ ۱۹۳۱» حضور دارد و در نهایت هم «دراکولا» به این نتیجه می‌رسد که او دارد به او خیانت می‌کند درست مثل اتفاقی که در فیلم «رنفیلد» می‌افتد و محور روایی آن است] اما علاوه بر این‌ها، شاید نکته‌ی مهم‌تر این باشد که از این نسخه کلاسیک و مشهور تاریخ سینما، نسخه‌ی کاملی در دست نیست و در نسخه فعلی ۷۵ دقیقه‌ای آن، جا به جا شما شاهد اعمالِ نظرِ اخلاقی کمیته‌ی ارزیابی آثار هالیوودی در آن زمان‌اید و حتی نماهای مشهور «گزش دراکولا»، در آن دیده نمی‌شوند و برای پرهیز از نمایش خشونت، مشهورترین سکانس تمام آثار خون‌آشامی یعنی فرو کردن میخ چوبی در قلب «دراکولا» با بُرش همراه است! در واقع وقتی شما این نسخه را می‌بینید اگر رمان برام استوکر را نخوانده باشید یا با «دراکولا» آشنایی نداشته باشید، به این نتیجه می‌رسید که او فقط با نگاه کردن، به قربانیان خود حمله می‌کند نه با نوشیدن خون‌شان! در فیلم «رنفیلد» هم –به رغم اینکه کمدی خون‌آلودی‌ست- سکانس‌های «گزش دراکولا» به عنوان ادای دین و در نهایت هجو ممیزی آن موقع هالیوود، بُرش خورده است!

سه. «رنفیلد» البته فقط به «دراکولا/ ۱۹۳۱» نظر ندارد و عملاً در روایت کردنِ شخصیتِ نخستِ داستان از «مصاحبه با خون‌آشام/ ۱۹۹۴/ نیل جوردن»، در ترکیب آثار خون‌آشامی با آثار اکشن از سری «بلید» [مخصوصاً از نخستین فیلم آن در ۱۹۹۸ که شیوه غلوشده‌ی اجرای نرم‌افزاری صحنه‌های خون‌آلودش، مدِ نظرِ خالق «رنفیلد» بوده] و در رسیدن به اثری فراتر از کمدی‌های کلاسیک ترسناک از «آنچه در تاریکی انجام می‌دهیم/ ۲۰۱۴/ تایکا وایتیتی و جامین کلمنت» [همچنین نام سریالی به همین نام و با همین فضا از ۲۰۱۹ به این سو و خلق شده توسط جامین کلمنت] گرته‌برداری خلاق کرده است.

چهار. در این فیلم نقش دراکولا را «نیکلاس کیج» بازی کرده یا بهتر است با نام واقعی‌اش «نیکلاس کیم کوپولا» او را بنامیم برادرزاده «فرانسیس فورد کوپولا» خالق «دراکولای برام استوکر». «کیج» برای اینکه نامش زیر سایه نام عموی بسیار مشهورش قرار نگیرد نامش را عوض کرد اما این کار به این معنی نبود که بخواهد در عرصه‌هایی که او آزموده، با عمویش رقابت نکند! این سومین فیلم دراکولایی اوست و اولین بار است که نقش «دراکولا» را به همان شکل و شمایل مشهورش بازی کرده. [دو فیلم پیشین به ترتیب «بوسه خون‌آشام/ ۱۹۸۹/ رابرت بیرمن» است (که در آن نقش مردی را بازی می‌کند که تصور می‌کند خون‌آشام است) و «سایه خون‌آشام/ ۲۰۰۰/ ئی الیاس مرهیگه». (که تهیه‌کننده فیلم است.)] بازی او در این فیلم، همچون دیگربازی‌های این فیلم، دیدنی‌ست و یکی از بهترین بازی‌های‌اش در کارنامه‌ی هنری پراُفت و خیزِ او –مخصوصاً در چند سال اخیر- است.

پنج. خالقِ «رنفیلد»، در واقع نه یک سینماگر، بلکه یک نویسنده آثار کمیک‌استریپ است! او گرچه در تلویزیون با نویسندگی چند قسمت از سریال «مردگان متحرک» و مشارکت در خلق اسپین‌آف آن «از مردگان متحرک بترسید» حضور بیشتری داشته اما «رنفیلد» تنها فیلم در کارنامه اوست. رابرت کرکمن آن قدر غرق در جهان کمیک استریپ است که متأثر از نام اصلی «مرد عنکبوتی» در جهانِ داستانی او، نام پسرش را پیتر پارکر گذاشته!

شش. «رنفیلد» به رغم بازی‌های خوب، ریتم مناسب و دیالوگ‌های کمیک و ضربه‌دار، داستانِ کوچکی دارد که کیفیتِ متوسطی به آن بخشیده و در حالی که با همین ریتم، می‌توانست به جای ۹۳ دقیقه [که ۹۳ دقیقه کامل هم نیست و تیتراژ پایانی‌اش هم نسبتاً طولانی‌ست] بدل به اثری حدودِ ۱۵۰ دقیقه‌ای با خرده‌روایاتی بیشتر شود که لازم هم نبود به اثر چسبانده شوند و جای خالیِ این خرده‌روایات در تدوین فعلی، به‌شدت احساس می‌شود. [یک جورهایی آدم را یادِ نسخه‌ی کوتاه‌شده‌ی «دراکولا/ ۱۹۳۱» می‌اندازد!]

هفت. نمی‌دانم چرا وقتی فیلم به پایان رسید حسم این بود که باید منتظر نسخه‌ای طولانی‌تری از آن، بعد از اکران اول‌اش باشیم! شاید هم اشتباه کرده‌ام اما همین حس را موقع دیدن «لیگ عدالت/ ۲۰۱۷» هم داشتم که بعدش در ۲۰۲۱، نسخه کامل‌ترش «لیگ عدالت زک اسنایدر» منتشر شد که متوجه شدیم تفاوت دو اثر، از زمین تا آسمان است! [البته یک تصورِ غالب در هالیوود وجود دارد، که پارودی‌ها باید زمان کوتاهی داشته باشند! شاید هم این تصور درباره بخش اعظم این دسته از آثار درست باشد اما درباره که «رنفیلد» درست نبوده!]

تماشای آنلاین فیلم رنفیلد در نماوا

نوشته «رنفیلد»؛ وقتی عضوی از خانواده کوپولا هستیم چگونه دراکولا شویم؟! اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.