مجله نماوا، مهگان فرهنگ

فیلم «ضربات نبوغ» یا Strokes of Genius یک مستند ورزشی براساس یکی از بهترین مسابقات تنیس دنیا است. مسابقه‌ی معروف فینال انفرادی مردان ویمبلدون در سال ۲۰۰۸ که به رقابت دو ورزشکار تنیس دنیا راجر فدرر و رافائل نادال می‌پردازد. این مسابقه را یکی از تاریخی‌ترین مسابقات تنیس دنیا می‌دانند و در طول این فیلم و به بهانه‌ی به چالش کشیده شدن راجر فدرر، قهرمان اسطوره‌ای تنیس جهان توسط نادال، به بزرگان تنیس جهان اشاره می‌شود .

اندرو داگلاس کارگردان بریتانیایی است که کار خود را ازاستودیوی عکاسی آنتونی آرمسترانگ-جونز اسنودون آغاز کرده است. او عکاس مجله Esquire و The Face بود و سپس تجربیاتی را در حوزه کارگردانی موزیک ویدیوها و تبلیغات از سر گذراند. مستند ساخته او در سال ۲۰۰۳ جایزه انجمن تلویزیون سلطنتی را برای او به همراه داشت و داگلاس اولین فیلم سینمایی خود را سال ۲۰۰۵ ساخت.

مخاطب در فیلم «ضربات نبوغ»، با ستاره‌ها و افراد بزرگی در ورزش تنیس روبه‌رو می‌شود. ستاره‌هایی که می‌تواند برای نسل‌های مختلف پر از خاطره باشد. حضوراین ستاره‌ها، خانواده و مربی راجر فدرر و رافائل نادال و اتفاقاتی که به موازات در فیلم رخ می‌دهد، ریتم فیلم را به گونه‌ای پیش می‌برد که گویا در حال مرور تورنمنت‌های بزرگ تنیس جهان است. ریتم فیلم مثل ضربات خوبی است که تنیس‌بازان حرفه‌ای در بهترین بازی‌هایشان می‌زنند.

در فیلم فقط به دو ورزشکار برتر اشاره نمی‌شود. یک طرف زمین یا داستان فدرر است با تمام عنوان‌هایی که درطول سال‌ها در این ورزش به‌دست آورده و تمام بزرگان این ورزش را حیران نگه داشته است. فدرر یک اصیل‌زاده و اشراف‌زاده‌ی سوییسی، که این ویژگی را می‌توان در نوع لباس پوشیدنش هم شاهد بود، در طرف دیگر جوانی پرشور از مایورکای اسپانیا که بازی در زمین شنی و زیر آفتاب مختص خودش هست. جوانی که می‌داند با ابر قهرمان دنیا بازی دارد، در مقابل فدرر گاهی کم می‌آورد ولی به تونی، مربی‌اش می‌گوید: «حتی اگر فدرر پیروز این مسابقه باشد، من شکست نمی‌خورم.»

تلاش فیلم به نشان دادن موضوعی به‌نام قهرمان است. قهرمان متفاوت از فرد پیروز یا برنده است؛ چرا که قهرمانان معمولا افرادی دوست‌‌داشتنی‌اند، با ویژگی‌های انسانی و گاهی در داستان‌ها و افسانه‌ها با ویژگی‌های مافوق بشری.

در سینمای مستند و پرداختن به شخصیت‌ها علاوه بر حضور افراد اصلی، حضور افرادی دیگر که در ارتباط با شخصت اصلی هستند و درباره‌ی او صحبت می‌کنند و یا استناد می‌دهند، بیشتر می‌تواند تاثیرگذار باشد. تصاویر و گفت‌وگوهایی که خانواده و مربیان آن‌ها می‌دهند و یا ستارگانی چون مارتینا ناوراتیلووا تنیس‌باز چک- آمریکایی، کریس اورت بازیکن آمریکایی، بیورن بوری معروف به بورگ تنیس‌باز سوئدی، پیت سمپراس آمریکایی و… به همراه تصاویر آرشیوی از بازی و حرکات و تکنیک‌های آن‌ها در مسابقاتشان روایت‌های مستقلی را ارایه می‌دهد و هر کدام از این روایت‌ها برای خود پر از انرژی است.

ستارگان تنیس با بیان خصلت‌ها و تاکید بر تکنیک‌های خوب راجر فدرر و رافائل نادال، مسیر روایت در فیلم را به گونه‌ای پیش می‌برند که به چالش اصلی فیلم و رویارویی و قهرمانی رافایل نادال برسند. قهرمانی که حریف خود را می‌ستاید، در مقابلش ترس دارد، اما قصد دارد از او شکست نخورد. رافائلی که آمده تا فدرر را پس از سال‌ها قهرمانی پی در پی به چالش بکشد، ضمن اینکه همواره او را بی‌نظیر می‌داند.

چیزی که در فیلم «ضربات نبوغ» است، ستایش و تحسین حریف و احترام به اوست. همین است که نادال جوان را به سمت قهرمانی و محبوب شدن پیش می‌برد. تفاوت پیروزی و قهرمان شدن در فیلم نشان داده می‌شود. این اصل مهمی است که خیلی‌ها برنده و پیروزهستند، اما هیچ‌گاه قهرمان نمی‌شوند.

کارگردان در میان صحنه‌ها تصاویری از پدر، مادر و خانواده‌ی هر دو بازیکن دارد و هیجان هر دو را در بازی نشان می‌دهد، گفت‌وگو‌هایی که اعضا خانواده در فیلم دارند، به همراه تصاویر و فیلم‌هایی از کودکی آن‌ها بسیار مناسب است. راجر در کودکی و نوجوانی فردی خشمگین و عصبانی بوده که با یک گفت‌وگو از طرف مادرش کاملا دگرگون می‌شود و به این موضوع در فیلم به‌خوبی پرداخته شده است. پدر و مادر راجر، رابرت فدرر و مادرش لینت فدرر در فیلم به خوبی به دوران کودکی و شخصیت او در کودکی وعلاقه‌مندی‌اش به تنیس و پیشرفت او می‌پردازند.

فدرر نیز در فیلم به خلق‌وخویی که داشته و تصمیمی که می‌گیرد اشاره می‌کند. چیزی که آهسته آهسته به او کمک می‌کند تا از پیروز و برتر بودن مسابقات او را به راجر فدرر قهرمان تبدیل کند.

فیلم به موازات به رافائل نادال و خانواده ورزشی‌اش نیز اشاره می‌کند. او را رافا خطاب می‌کنند و تصاویرآرشیوی خوبی از دوران کودکی و نوجوانی‌اش نشان می‌دهد. در فیلم تونی نادال عموی رافائل نادال حضور دارد. تونی از تنیسورهای حرفه‌ای کشور اسپانیا است و در فیلم اشاره می‌کند که از کودکی مشوق و مربی او بوده و در فیلم هم با عنوان مربی و عموی نادال معرفی می‌شود. تمام تلاش‌های تونی برای شکل‌دهی شخصیت رافائل در فیلم نشان داده شده است و اوج آن گفت‌وگویی است که قبل از ست‌های آخر فینال ویبملدون ۲۰۱۸ دیده می‌شود. همراهی تونی و شکست‌ناپذیری رافائل نادال به خوبی نشان داده شده است. او در فیلم به تاثیر فرد یا افراد در زندگی قهرمان‌ها اشاره دارد.

تونی نادال، رافائل را در حالیکه تنها ۳ سال داشت، تشویق کرد ه تا به ورزش تنیس روی بیاورد و ازهمان سال‌ها بود که وی آموزش این رشته را زیر نظرعموی خودش آغاز کرد. عموی دیگراو میگل آنخل نادال سال‌ها در تیم ملی فوتبال اسپانیا و نیز در تیم‌های باشگاهی مایورکا و همچنین بارسلونا، فوتبال بازی کرده است.

فیلم با تمامی فراز و نشیب‌ها و هیجاناتی که می‌تواند در یک فینال عجیب وجود داشته باشد، پیش می‌رود. فینالی که یک سوی آن مردی قرار دارد که جام قهرمانی را بارها به خانه برده و در گروه رکوردداران آن است و آن طرف جوانی از زمین‌های شنی اسپانیا که قراراست به آرزوی نوجوانی‌اش برسد. در انتها این کارگردان فیلم است که به خوبی به ویژگی‌های قهرمانی در ورزش بی‌هیچ‌گونه تقدس‌گرایی و شعارزدگی می‌پردازد.

«ضربات نبوغ» مستندی است که به تلاش برای قهرمان شدن می‌پردازد نه پیروزشدن و مخاطب را مانند بازی تنیس و یا شطرنج به تاثیر فکر و عمل در زمان مناسب فرا می‌خواند.

منابع :

شو تز، دوان پي و آ ن شو تز. (۱۹۲۹).نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحيی سيدمحمدی، تمران: نشر هما.

www.fundacionrafanadal.org/en/la-fundacion.asp

www.rogerfedererfoundation.org

www.imdb.com/name/nm1497918/bio?ref_=nm_ov_bio_sm

www.imdb.com/title/tt8638420/fullcredits?ref_=tt_ov_st_sm

تماشای «ضربات نبوغ» در نماوا

نوشته «ضربات نبوغ »؛ تلاش برای پیروز شدن یا قهرمان بودن اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.